Admin
Admin
Yaş :
Kayıt tarihi : 28/10/08
Mesaj Sayısı : 26
Nerden :
Rep Puanı: 126
|
 Konu: Adige Dil Dersleri 1  Salı Ekim 28, 2008 8:12 pm |
|
|
Öğrenme metodu:
Sözcükleri ezberleyiniz. Sözcükleri küçük kartlara ön tarafa Adigece'sini arka sayfasına da Türkçelerini yazınız. Otobüste tramvayda cebinizden çıkararak ezberleyiniz. Öğrendiklerinizi hem Adigece'den Türkçe'ye hem Türkçe'den Adigece'ye diğerlerinden ayırınız.
Cümleleri de aynı şekilde ezberleyerek öğreniniz.
Nokta nokta boş bırakılan yerleri doldurunuz.
( ’ ) kesme işareti olarak kullanılıyor
Kim her gün aksatmadan öğrenirse bir ayda Adigece konuşabilir.
Aşağıdaki fişleri yazıcıdan çıkarıp kullanabilirsiniz.
Ev
vıne
Oda
peş
Pencere
şhanğuıpş
Çatı
vınaşhe
Açık
uıxığ – uıxaş
Kapalı
feş'ığ
İyi
değu
Kötü
deyı – dey
Büyük
yını – yın
Küçük
ttsıquı – ttsıqu
Genç
nıbjıçç – nıbjışşe
Yaşlı
jı- nahıj – naxhıj
Kırmızı
plhıjı – plhıj
Beyaz
fıjı – xuıj
Siyah
şşuıttse – ffıttse
Adam
llı
Adamlar
llıxer
Kadın
şüızı – fız
Bzlhfığ
bzılhxuığe – ttsıxuıbz
Ayak
lhakhue
Ayaklar
lhakhuexer
Diş
tse – dze
Dişler
tsexer – dzexer
Fare
tsığue – dzığue
Fareler
tsığuexer – dzığuexer
Öküz
çü – vı
Öküzler
çüxer – vıxer
Hayat
ğaşşe
Demir serttir: ğuıççır pıte – ğuışşır bıdeş
Süt beyazdır: şer fıjı – şer xuıjş
Diş beyazdır: tser fıjı – dzer xuıjş
Dişler beyazdır: tsexer fıjı – dzexer xuıjş
Adigece ile Türkçe sözcük dizilişinde benzerdir. Hem Adigece hem Türkçe’de dizilim özne tümleç yüklem şeklindedir. Batı dilleri ve Rusça’da ise dizilim özne yüklem tümleç şeklindedir.
Yumuşak ekmekler sofradadır: Haluğ şabexer anem tél – Şşakhue şabexer anem télş
Sıcak ekmekler sofradadır: Haluğ fabexer anem télh – Şşakhue xuabexer anem télş
Görüldüğü gibi sıfatlar Türkçe’de nitelediği isimden önce gelirken Adigece’de çoğunlukla önce isim sonra da sıfat gelmektedir.
Yumuşak ekmekler sofradadır: Haluğ şabexer anem tél
Sıcak ekmekler sofradadır: Haluğ fabexer anem télh
Yukarıda da görüldüğü gibi çoğul halinde Türkçe’de isim çoğul eki almakta sıfat değişmemektedir. Adıghece’de ise çoğul ekini alan sıfattır.
Yanıt yaz
ä 1. YECEĞU
Haluğ ekmek
............
Mıye elma
............
Saneşha üzüm
............
Çümpe çilek
............
Naşe kavun
............
Deşxo ceviz
............
Dejıy fındık
............
Şent'ırğo kiraz
............
Şxıvı yoğurt
............
Şate kaymak
ä 2. YECEĞU
1. yeceğude öğrendiğimiz sözcükleri cümle içinde kullanacağız. Lütfen boş yerleri doldurunuz!
Feyen: İstemek
Haluğ sıfay: Ekmek istiyorum.
Mıye ..........................
Saneşha ..........................
Çümpe ..........................
Naşe ..........................
Deşxo ..........................
Dejıy ..........................
Qujı ..........................
Şent'ırğo ..........................
Şxıvı ..........................
Şate ..........................
ä 3. YECEĞU
Soru sorma.
Haluğ vıfaya? Ekmek istiyor musun?
Lütfen boş yerleri doldurunuz!
Mıye ..........................
Saneşha ..........................
Çümpe ..........................
Naşe ..........................
Deşxo ..........................
Dejıy ..........................
Qujı ..........................
Şent'ırğo ..........................
Şxıvı ..........................
Şate ..........................
ä 4. YECEĞU
Arı: evet
Hav: hayır
''hayır''la yanıtlanınca son ek olarak (p) gelir
Haluğ vıfaya? Ekmek istiyor musun?
Arı sıfay Evet istiyorum
Hav sıfayep Hayır istemiyorum.
Lütfen boş yerleri doldurunuz!
Saneşha ..........................
Çümpe ..........................
Naşe ..........................
Deşxo ..........................
Dejıy ..........................
Qujı ..........................
Şent'ırğo ..........................
Şxıvı ..........................
Şate ..........................
ä 5. YECEĞU
mır bu мыр
.................
cıd ne сыд
.................
yecap’ okul еджап1
.................
vıne ev унэ
.................
neğunc gözlük нэгъундж
.................
cane elbise джанэ
.................
ğonçenc pantolon гъончэндж
.................
çığı ağaç чыгы
.................
peş oda пэш
Yukarıdaki sözcükleri aşağıdaki örneğe göre soru cümlesi kurup yanıtlayınız.
Mır sıd? Bu ne?
Mır yecap’ Bu okul.
M....... S....... ? ............ .............................
M....... S....... ? ............ .............................
M....... S....... ? ............ .............................
M....... S....... ? ............ .............................
M....... S....... ? ............ .............................
M....... S....... ? ............ .............................
ä 6. YECEĞU
xet kim
............
tı baba
............
nı anne
............
nıbjeğu arkadaş
............
pşaşe kız
............
şave erkek çocuk
............
melaxo koyun çobanı
............
Nart erkek ismi
............
Gunef kız ismi
............
sateş amcam
............
saneş dayı
............
sateşıpxu hala
............
saneşıpxu teyze
............
nenej nine
............
tetej dede
Yukarıdaki sözcükleri aşağıdaki örneğe göre soru cümlesi kurup yanıtlayınız.
Mır xet? Bu kim?
Mır tı. Bu baba.
M....... X....... ? ............ .............................
M....... X....... ? ............ .............................
M....... X....... ? ............ .............................
M....... X....... ? ............ .............................
M....... X....... ? ............ .............................
M....... X....... ? ............ .............................
M....... X....... ? ............ .............................
M....... X....... ? ............ .............................
M....... X....... ? ............ .............................
M....... X....... ? ............ .............................
M....... X....... ? ............ .............................
M....... X....... ? ............ .............................
M....... X....... ? ............ .............................
M....... X....... ? ............ .............................
ä 7. YECEĞU
k’on: gitmek (Dilinizi ortasını damağınızın ortasına yapıştırın ve
gırtlaktan sesi çıkarın.)
Tıde vık’ore? Nereye gidiyorsun?
Maykop sek’o Maykop’a gidiyorum
Nalçık ........
Çerkessk ........
Soçi ........
Krasnodar ........
Berlin ........
Moskov ........
Hamışç’ey ........
Yecap’e
Yecap’em sek’o. Okula gidiyorum.
Xate ....................................... Bahçeye gidiyorum. (Bahçe)
Vıne ....................................... (ev)
Txap’e ....................................... (yazı yazılan yer)
Hable ....................................... (mahalle)
Ç’eyım sek’o. Ovaya gidiyorum (ova)
Mez ....................................... (orman)
Vıram ....................................... (sokak)
Txı ....................................... (tepe, sırt)
Şeş ....................................... (ahır)
Sıdev vışıt? Nasılsın?
Sıdev vışıt, vızepeşa? Nasılsın iyi misin?
Vepsev. Sağlığını diliyorum.
Vepsevıj. Sende sağ ol.
Diyalog 1
- Sıdev vışıt Nıbjeğu? Nasılsın dostum?
- Sıdeğu. İyiyim.
- Verı? Ya sen?
- Seri sıdeğu. Ben de iyiyim.
Diyalog 2
- Maf Nart. İyi günler Nart.
- Maf. Vera Nart? İyi günler. Sen misin Nart?
- Arı, serı. Evet, benim.
- Fesapş! Hoşgeldin!
- Tha veğepsevapş. Hoş bulduk!
- Tıde vışı’ağ? Neredeydin?
- Şapsığem sışı’ağ. Şapsığ’daydım.
Diyalog 3
- Maf Nıbjeğur? İyi günler dostum!
- Maf! Sağ ol!
- Vısç’erep... Seni tanımıyorum...
- Se Tırkum sışiş. Ben Türkiye'denim.
- Ara! Fesıjapşı. Öyle mi? Hoş geldin.
- Vıxevkuağ Yanıldın.
- Sıda? Neden?
- Xekum şış sıxujığ. Vatandaş oldum
- Sıbğeguş’ağ. Fesapşı. Beni sevindirdin. Hoş geldin.
Dikkat! vatanında yaşayan her gün gördüklerine fesapş denir. Yabancı ülkeden misafir gelen Adıgelere fesıjapşı diye selamlanır.
guş’on sevinmek
............
yecen okumak
............
cegun oynamak
............
şxen yemek yemek
............
dehaşxın gülmek
............
ğın ağlamak
............
çen koşmak
............
vıcın dans etmek
............
txen yazmak
............
den dikiş dikmek
............
se ben
............
ve sen
............
ap o
............
seguş'o seviniyorum
............
secegu oynuyorum
............
veguş'o seviniyorsun
............
vecegu oynuyorsun
............
meguş'o seviniyor
............
mecegu oynuyor
Yukarıdaki fiilleri tekil şahıslara göre çekimini yapınız.
.................... dehaşxı gülüyorum
.................... dehaşxı gülüyorsun
.................... dehaşxı gülüyor
Aze doktor
............
çele yeğac öğretmen
............
axo çoban
............
pşerhak’o aşcı
............
Txak'o yazar
............
vısak’o şair
............
Veredı’o şarkıcı
............
thamate, önder, aydın
............
Koren ut kaleci
............
jönak’o çift süren |
|
